Najtrudniejszym krokiem małżeństwa, które posiada wspólne małoletnie dzieci, jest podjęcie decyzji o rozwodzie. Uczucie, którymi rodzice darzą swoje potomstwo jest tak silne, że może to być jedyny powód dla, którego małżonkowie decydują się na dalsze wspólne życie. Decyzje o rozwodzie czasami opóźniane są z powodu obaw dotyczących dobra dziecka. Praktyka adwokacka pokazuje, że wyjaśnienie wątpliwości rodziców w zakresie spraw dotyczących opieki nad dziećmi, pozwala na podjęcie przez nich racjonalnych decyzji w momencie kryzysu małżeńskiego. W niniejszym artykule przedstawiamy problematykę prawa do opieki nad dziećmi.
Władza rodzicielska — co warto wiedzieć o tym pojęciu?
Władza rodzicielska jest to prawo rodzica do decydowania o wszystkim, co jest związane z wychowaniem dziecka, zarządzania jego majątkiem oraz reprezentowaniem go w sprawach życia codziennego. W rękach rodzica pozostają sprawy dziecka dotyczące tak podstawowych spraw życiowych, jakimi są zdrowie, rozwój fizyczny oraz duchowy. Ostatecznie w dużej mierze to rodzic pomaga zdecydować dziecku o tym, kim ono będzie w przyszłości, ponieważ to on wspiera dziecko w określeniu kierunku zawodowego, buduje jego osobowość oraz pomaga w rozwoju zainteresowań. Wszystkie te czynności powinny być wykonywane przez pryzmat dobra dziecka i interesu społecznego. Każdy rodzic powinien mieć świadomość, że jego rolą w życiu jest ochrona dziecka przed zagrożeniami i niebezpieczeństwami, których nie jest ono w stanie dostrzec i uniknąć. Władza rodzicielska zasadniczo przysługuje obojgu rodzicom, dlatego w przypadku rozwodu wymaga ona uregulowania przez sąd. W wyroku rozwodowym sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem, o kontaktach rodziców z dzieckiem oraz o tym, w jakiej wysokości każdy z rodziców będzie ponosił koszty utrzymania i wychowania dziecka. Sąd uwzględnia pisemne porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeśli jest ono zgodne z dobrem dziecka. Sąd może powierzyć jej wykonywanie obojgu rodzicom na równych prawach lub wyłącznie jednemu z rodziców, ograniczając wówczas władzę rodzicielską drugiemu.
Rozwód — jak prawnie uregulować kontakt z dzieckiem?
Rozwodzący się małżonkowie mogą doprecyzować indywidualnie kwestie dotyczące terminu, sposobu i formy kontaktów z dzieckiem. Przedmiotem porozumienia może być również zakres praw i obowiązków wynikających z władzy rodzicielskiej. Bardzo często dojście do jakiegokolwiek porozumienia wydaje się skonfliktowanym małżonkom niemożliwie. W takim przypadku rozwiązaniem może okazać się wspólne spisanie takiego dokumentu na spotkaniu z prawnikiem. Umożliwi to uregulowanie kontaktów i władzy rodzicielskiej w taki sposób, aby zadbać o dobro dziecka w najlepszy możliwy sposób, z jednoczesnym ograniczeniem dyskomfortu dziecka związanym z rozwodem rodziców. Rodzice w porozumieniu mogą uregulować przede wszystkim sprawy dotyczące spędzania z dzieckiem wakacji, ferii zimowych oraz świąt. Porozumienie rozstających się rodziców służy przede wszystkim dobru dziecka i sąd, uwzględniając jego treść, bierze to pod uwagę w największym zakresie. Rozstrzygnięcie dotyczące tego, kto będzie sprawował władzę rodzicielską nad wspólnym małoletnim dzieckiem, powinno być podyktowane dobrem dziecka. Podczas rozstrzygania kwestii dotyczących prawa do opieki nad dziećmi, sądy biorą pod uwagę m.in. obecne relacje małżonków, a także dotychczasowy stosunek i wzajemne kontakty z dziećmi. Priorytetową kwestią podczas rozstrzygania o władzy rodzicielskiej jest takie orzeczenie, które w jak najszerszym zakresie uwzględnia dobra dziecka.
Co sąd bierze pod uwagę wskazując miejsca zamieszkania dziecka?
W sytuacji konfliktu pomiędzy rodzicami sąd powinien zwrócić się do Opiniodawczego Zespołu Sądowych Specjalistów, który sporządza na zlecenie sądu opinie w sprawach rodzinnych i opiekuńczych oraz w sprawach nieletnich, na podstawie przeprowadzonych badań psychologicznych, pedagogicznych lub lekarskich. Strony postępowań sądowych kierowane są do OZSS w szczególności w sprawach o rozwód, separację, władzę rodzicielską i kontakty z dziećmi. Sąd decyduje o tym, jaki zakres zagadnień ma poruszać sporządzona opinia. Zwykle są to kwestie dotyczące szeroko pojętego dobra małoletniego dziecka m.in. więzi emocjonalnych dziecka z każdym z rodziców, tego kto daje lepszą gwarancję sprawowania opieki nad dziećmi, kontaktów z rodzeństwem oraz wielu innych psychologicznych aspektów życia dziecka w rodzinie. Wszelkiego typu nadużycia władzy przez rodziców lub rażące zaniedbywanie obowiązków rodzicielskich są przesłanką do ograniczenia, a nawet pozbawienia władzy rodzicielskiej. Powierzając władzę rodzicielską, sąd ustala miejsce zamieszkania dziecka. Jest nim miejsce zamieszkania rodziców, albo tego z rodziców, któremu powierzona została wyłączna władza rodzicielska. Jeśli przysługuje ona rodzicom na równi, to wówczas miejsce, w którym dziecko stale przebywa, jest miejscem jego zamieszkania. Władza rodzicielska przysługuje z mocy prawa tak ojcu jak i matce, którzy mają równe prawa do opieki i do kontaktów z dziećmi. Podczas sprawy sądowej, należy przekonać sąd o tym, który z rodziców w większym stopniu zagwarantuje dobro dziecka sprawując nad nim opiekę. Więcej informacji na temat prezbiegu procesu rozwodu znaleźć można na stronie https://www.adwokatchojka.pl/rozwody/.