1 stycznia 2019 r. zostały wprowadzone w życie nowe przepisy dotyczące raportowania schematów podatkowych (MDR), które zostały wprowadzone do Ordynacji podatkowej, w wyniku implementacji dyrektywy Rady UE 2018/822 z dnia 25 maja 2018 r. W znacznej częściej przepisy te stanowią odzwierciedlenie tejże dyrektywy, jednak na gruncie polskim zdecydowano się na rozszerzenie obowiązku raportowania o transakcje krajowe, w przypadku spełnienia odpowiednich warunków. Przyjrzyjmy się zatem nieco bliżej temu, co się zmieniło i czym w ogóle jest schemat podatkowy?
Czym jest schemat podatkowy?
Schemat podatkowy i związany z nim obowiązek raportowania jest całkowicie nową instytucją w polskim prawie podatkowym. Z założenia ma on na celu uszczelnienie systemu podatkowego, jak również zapobieganie ekspansywnemu planowaniu podatkowemu.
Zgodnie z ordynacją podatkową, schemat podatkowy jest uzgodnieniem, które spełnia kryterium głównej korzyści i posiada ogólną cechę rozpoznawczą lub posiada szczególną cechę rozpoznawczą, ewentualnie posiada inną szczególną cechę rozpoznawczą.
Czym zatem jest uzgodnienie? Uzgodnieniem jest czynność bądź też zespół powiązanych ze sobą czynności:
- gdzie przynajmniej jedna ze stron jest podatnikiem,
- które mają lub ewentualnie mogą mieć wpływ na powstanie czy też niepowstanie obowiązku podatkowego.
Z tego wynika, że czynnością, o której jest mowa w przepisach MDR od strony formy może być tak naprawdę każdego rodzaju aktywność, począwszy od sporządzenia e-maila, napisania opinii, po rezygnację ze zwolnienia w podatku VAT przy sprzedaży nieruchomości, czy też przygotowania raportu bądź biznesplanu.
Jeśli schemat podatkowy ma spełniać kryterium głównej korzyści to, czym on jest w rozumieniu MDR?
Zgodnie ze schematem podatkowym korzyścią podatkową jest:
- Niepowstanie zobowiązania podatkowego, lub odsunięcie w czasie powstania takiego zobowiązania podatkowego, ewentualnie obniżenie jego wysokości.
- Powstanie nadpłaty albo prawa do zwrotu podatku, lub też zawyżenie kwoty nadpłaty czy zwrotu podatku.
- Powstanie bądź zawyżenie straty podatkowej.
- Brak konieczności pobrania podatku przez płatnika.
- Brak obowiązku lub też odsunięcie w czasie powstania obowiązku sporządzania oraz przekazywania informacji podatkowych, dotyczy to również informacji o schematach podatkowych.
- Podniesienie kwoty nadwyżki podatku naliczonego nad należnym, zgodnie z przepisami ustawy o VAT, do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy
Jakie mamy rodzaje schematów podatkowych?
Zgodnie z przepisami MDR wróżenia się trzy rodzaje schematów podlegających obowiązkowi przekazywania informacji: schemat podatkowy i dwa szczególne rodzaje schematów podatkowych: schemat podatkowy standaryzowany i schemat podatkowy transgraniczny.
Dodatkowo w związku z obowiązkiem retrospektywnego raportowania schematów podatkowych, konieczne jest przeprowadzanie analizy przeszłych stanów faktycznych – po 25 czerwca 2018 r. – w przypadku schematów transgranicznych, a w przypadku schematów innych niż transgraniczne – po 1 listopada 2018 r.
Jaki jest cel wprowadzenia przepisów dotyczących schematu podatkowego?
Zdaniem ustawodawcy nowe przepisy dotyczące schematu podatkowego mają m.in.:
- umożliwić szybki dostęp administracji skarbowej do informacji o ewentualnie agresywnym planowaniu,
- umożliwić szybki dostęp administracji skarbowej do informacji o zaistnieniu nadużyć związanych z planowaniem podatkowy,
- umożliwić szybki dostęp administracji skarbowej do informacji o podmiotach, które korzystają ze schematów podatkowych,
- zniechęcić podatników do wdrażania uzgodnień, które mogłyby stanowić unikanie opodatkowania,
- zniechęcić doradców do wdrażania u podatnika uzgodnień, które mogłyby stanowić unikanie opodatkowania.
Schemat podatkowy – podsumowanie
Podsumowując, schematem podatkowym jest uzgodnienie bądź plan działania w sferze prawa podatkowego, którego głównym celem jest uzyskanie korzyści majątkowej, w obszarze podjętego działania i które nie ma uzasadnienia gospodarczego. Ponadto, takim obowiązkiem raportowania został objęty każdy podatek, a zatem podatki bezpośrednie – PIT i CIT, podatki pośrednie – VAT i akcyz, oraz podatki lokalne – PCC.
Należy przy tym zwrócić uwagę, że samo spełnienie kryterium głównej korzyści nie oznacza faktu istnienia schematu. Musi jednocześnie wystąpić jedna z tzw. ogólnych cech rozpoznawczych.
Artykuł powstał dzięki uprzejmości kancelarii Staniek&Partners